Brief aan mevr. Lipman van ................... d.d. 30 april 1999

 In antwoord op uw schrijven van 15 april heb ik hard moeten nadenken over het een en ander. Het is namelijk zo'n 55 jaar geleden.

 In het Schützenhaus waren enkel Hollanders gelegen. Er waren er 106 aanwezig toen wij in juni 1944 aankwamen. Razzia politie namen ons gevangen en droegen ons over aan de SD en Duitse politie. Wij  werden, 1 dag na de geallieerde invasie op 7 juni 1944 in Normandië, per goederentrein vanaf Amersfoort via Rheine en Hannover naar Mühlberg vervoerd. In Hannover stonden we  de gehele nacht op het rangeerterrein in de afgesloten wagons  en door Duitse bewakers in het oog gehouden.

De volgende morgen werden we gekoppeld aan een bewapende trein en vertrokken oostwaarts richting   Mühlberg. In Neu Burgdorf zijn wij 'uitgeladen' en te voet naar Mühlberg Stalag IVB gegaan. In de avond van 9 juni omstreeks 21.00 uur kwamen we daar aan. Het was mijn geboortedag. We werden toen geschoren en ontluist. Leuk als je jarig bent! Er waren daar heel veel verschillende nationaliteiten. Wij bleven daar 8 dagen en zijn toen naar Colditz gezonden via Großbothen. Onze twee bewakers, bewapend met karabijnen, wisten echter niet waar we moesten zijn. Zij zijn te voet naar het kasteel gegaan voor informatie waar zij te horen kregen dat wij in het Schützenhaus gelegerd moesten worden.

Wij werden op ontroerende wijze onthaald door de al aanwezige Hollanders die het naadje van de kous wilden weten over het reilen en zeilen in Holland. Er waren alleen soldaten en onderofficieren, geen civilisten. Alle gevangenen moesten werken. 105 werkten in de steengroeven. Wij werden te werk gesteld in de ovens, de walsmolen en op het station om briketten te lossen. Één gevangenen, Schwater, bleef achter in het Schützenhaus om de verblijven schoon te houden. Eens in de week ging hij naar de brouwerij om een vaatje bier te halen. Op zondag dronken wij dat op uit kopjes. De bewaking kwam uit Mühlberg en bestond uit soldaten die gewond of met bevroren ledematen terug gekeerd waren van het Oostfront. Er was ook een Oostenrijker bij. We noemden hem David want het was een klein mannetje. Hij kwam ons iedere morgen wakker maken. De eerste morgen bij de elektriciteitswerken, maakten wij kennis met de heren Boettcher en Voight.

Wij moesten een pijp leggen dwars over de marktplaats naar het kasteel via de Schloßgaße.  We hebben daar 6 weken over gedaan. Daarna werden we het bos ingestuurd om bomen te zagen. We hadden 2 zagen (2 man per zaag) en hulp van de zaagmolen. De heren Mittag, Dahte en Teichmann. Tijdens de lunchpauze verzamelden wij paddenstoelen en wisselden die in de avond uit met de groenteman tegen uien en aardappelen. De wacht hielden we zoet met een pakje sigaretten. 

Als rantsoen hadden we 300 gram bruin brood per dag, een theelepel margarine en een hoopje suiker en marmelade. Eens in de maand kwam er een Rode Kruis pakket van Amerikaanse oorsprong. Het werd ons niet toegestaan om in de stad de film te gaan zien die de Duitsers gemaakt hadden van de invasie. Dankzij kleding die we kregen van de voorman van de zaagmolen konden we toch gaan. In het theater spraken we met Serven, Italianen en Russen en andere uit het oosten afkomstige arbeiders die werkten op de zaagmolen. 

Mijn vriend Abels werkte voor een meubelmaker, de firma Pertzhold, Klink bij een slager. 3 jaar geleden heb ik met mijn 3 broers het museum in Colditz bezocht.

 Groeten,

----- Original Message -----

From: "Ken Lockwood"

 To: "Henri Schneider"

 Sent: Sunday, November 18, 2001 8:56 PM

 Subject: Colditz

> Stefan de Batselier has e-mailed your letter, with the photographs, to me.
> I understand that he has probably already e-mailed you to say that I am
> writing to you.
>
> I find your letter most interesting.  As you say, the Schloss at Colditz was
> an OFLAG - Oflag 1VC.
> I was a prisoner-of-war there, arriving on 6/7 November 1940, and was there
> until we were relieved by the Americans on 16 April 1945.
> During that time, we were not, of course, able go outside the confines of
> the castle and the small area in the Tiergarten where we allowed to go for
> exercise  and fresh air, surrounded with a high wire fence, and German
> guards.  This was not a regular occurrence -  which it should have been
> under the terms of the Geneva Convention - the Germans used various excuses
> for us not to go there!
> Until the summer of 1943 - (about August) - Oflag 1VC was an International
> Oflag for Officer PoWs; apart from the British, there were 68 Dutch
> officers, Poles, Belgians, French 4 Yugoslavs, and the Czechs:all these
> Czechs were from the Royal Air Force and for the duration of the war had
> British nationality.  In August 1943, all the Dutch, French, Poles &
> Belgians had left - and oflag 1VC became a British camp.
> There were British other ranks there - who acted as orderlies (during the
> early period there were also other ranks of the French, Poles and 2 Dutch.
>
> You comment that though there are many books about Officer PoWs, there is
> nothing about the Non-commissioned  and private soldiers.  This is not so -
> for, there are quite a number of British books written by the NCOs and
> Privates. Also there are some Polish ones -  and there is certainly one by a
> Dutch Other Rank; there may be more.  So, I  am glad to say that they are
> not forgotten -but sadly they do not get the publicity which they should
> get.
>
> Your question about the Steingutfabrik in Colditz. This is the Porcelain
> factory - and they made excellent porcelain, as good as Meissen, but of
> course not at all as well-known.
> During the war, it was not used to produce porcelain, but was taken over as
> a satellite concentration camp to the main one at Buchenwald.  There were
> mainly Russian prisoners there, very badly treated.  On rare occasions some
> of them came up to the Schloss to the "delousing shower shed"; we tried to
> speak to them, and give them food - but the German guards stopped that.
> There were also some Hungarian "intelligentsia" there, also very badly
> treated.
>
> The Schutzenhaus - again we were not allowed down in the town to go there,
> though, of course, we knew of its existence - because one day the Germans
> decided to very out a thorough search of our quarters in the castle - to
> discover any escaping routes and material hidden away. So they took us all
> to the Schutzenhaus and left us there for the day - well guarded.  From our
> point of view, this was not unsuccessful, for we removed everything that we
> thought might be useful to us for escaping purposes - we had a good haul!.
> I think the Germans came off worst!  We got far more than they found of
> ours, which was very little indeed.  But we had no communication at all with
> those in the Schutzenhaus.
>
> At the moment I cannot help you with you query about the other places where
> your brother worked - but will try to find out.
>
> I hope all this will be of some help to you.
>
> My best wishes - Kenneth Lockwood.

Terug naar Hoofdstukken.                                                                                                      Vervolg